„»Zapora« zawsze zastanawiał się, czy ktoś będzie o nas pamiętał, czy ktoś będzie pamiętał o tym, że walczyliśmy o Polskę i nie byliśmy bandytami…”

W słowach zamordowanego bestialsko majora „Zapory”, przekazanych potomnym przez jego sanitariuszkę, pobrzmiewa troska o Polskę, bezsilność wobec totalitarnej władzy, ale także straszliwy dramat dowódcy. Skazany przez okupujących Polskę polskich i sowieckich komunistów na pewną śmierć i okrzyknięty przez nich haniebnym mianem bandyty dowodzącego bandytami, miał „Zapora” świadomość, że jedyne na co może liczyć on i jego żołnierze, to przywracająca im honor ludzka pamięć o tym, kim naprawdę byli i o co walczyli. Cichociemny major Hieronim Dekutowski ps. „Zapora” walczył w latach 1939–1944 o wolność Polski z hitlerowskimi Niemcami w szeregach Wojska Polskiego i Armii Krajowej Lubelszczyzny. Gdy w granicach Polski stanęły wojska sowieckiej Armii Czerwonej, jego bezpośredni dowódca, pułkownik Franciszek Żak, jesienią 1944 roku, wydał rozkaz: „Terror sowieckiego N.K.W.D. taki sam, jak Gestapo. Nakazałem samoobronę”. Major „Zapora” rozkaz wykonał. Objął dowództwo nad ukrywającymi się żołnierzami Lubelskiej Armii Krajowej i wraz z nimi stanął do nierównej walki z komunistycznym reżimem: bronił ludność podległego mu terenu przed wywózką na Sybir, więzieniem, gwałtami, prześladowaniami i śmiercią. Ludność lubelskich wsi i miasteczek nagrodziła czyny majora „Zapory” podwójnie: za życia nadała mu zaszczytny tytuł Komendanta, a po jego męczeńskiej śmierci, przez pół wieku, z troską i pieczołowitością, przeniosła do czasu wolności pamięć o tym, kim naprawdę był i o co walczył. Komendant „Zapora” był synem miasta Tarnobrzeg. Rodzinne miasto wychowało go tak, że jesteśmy dziś z niego dumni, my – mieszkańcy Lubelszczyzny, i wy – mieszkańcy Tarnobrzega; że dumna jest z niego Polska cała. Odsłonięty dziś w Tarnobrzegu pomnik majora „Zapory” to hołd złożony jego czynom, ale także symbol zwycięstwa dobra nad złem i prawdy nad fałszem; symbol siły i zwycięstwa zbiorowej historycznej pamięci Polaków, która pokonała komunistyczny fałsz i zakłamanie.

Autor: Ewa Kurek